Onlangs publiceerden wij de tweede editie van de Onderwijstrends Top 10. De panelleden die de trends scoren vertegenwoordigen diverse instellingen binnen het primair, voortgezet en hoger onderwijs. Daarnaast bestaat het panel uit personen die actief zijn bij landelijke organisaties als CITO en SURF. De diversiteit van het panel biedt maakt de Top 10 relevant voor alle onderdelen van het onderwijs. Wij waren benieuwd of sommige trends in bijvoorbeeld het VO meer impact heeft dan in het PO? Of dat landelijke organisaties een andere kijk op zaken hebben. Dus hebben wij dit onderzocht, met verrassende resultaten.
Hoe zat het ook alweer?
Het panel scoort een longlist met allerlei trends die op het onderwijs afkomen. Denk aan digitalisering, vernieuwing van het curriculum of toenemende kansenongelijkheid. De panelleden scoren individueel hoeveel impact een trend heeft, hoeveel onzekerheid deze kent en hoeveel urgentie, dat willen zeggen op welke termijn het onderwijs hiermee aan de slag moet.
Het lerarentekort wordt overal gevoeld, maar vooral in het primair onderwijs
Alle panelleden kennen het tekort aan geschikt onderwijspersoneel een hoge impact, onzekerheid en urgentie toe. Dit verklaart de stijging van de trend naar de tweede plek in de top 10. In het primair onderwijs worden de effecten van deze trend het eerst gevoeld. Daarnaast zijn voor deze sector verreweg de meeste cijfers bekend. Scores van panelleden uit het PO zijn dan ook nog net iets hoger. Volgens het Ministerie van OC&W zijn de belangrijkste oorzaken de vergrijzing, de daling van het aantal afgestudeerden van de Pabo en concurrentie van andere sectoren op de arbeidsmarkt. Uit ramingen van het ministerie blijkt dat, bij gelijkblijvende omstandigheden, het tekort in 2025 ongeveer 1.970 fte aan leraren zal zijn.
Beleidsinstanties benadrukken de veranderende arbeidsmarkt…
Panelleden die bij landelijke beleidsinstanties actief zijn, scoren de impact van de veranderende arbeidsmarkt gemiddeld hoger dan de individuele onderwijssectoren. De vertegenwoordigers vanuit beleidsinstanties hebben als taak om voor onderwijs breed beleid te ontwikkelen, vandaar dat juist deze panelleden deze meer maatschappelijke trend als zeer impactvol beschouwen. Overigens vinden panelleden uit het voortgezet onderwijs deze trend het meest onzeker en kennen die uit het hoger onderwijs de trend de meeste urgentie toe.
… en het belang van aandacht voor curriculumvernieuwing
Eenzelfde dynamiek is zichtbaar bij de trend ‘Toenemende aandacht voor curriculumvernieuwing’. Deze trend raakt aan het doel van onderwijs en daarmee aan het gehele stelsel. Met hun macrovisie op het gehele stelsel hebben landelijke instanties hier logischerwijs veel aandacht voor. Zij bekijken onderwijs en de aansluiting met de maatschappij vaak meer vanuit een samenhangend en maatschappelijk perspectief dan dat individuele instellingen dit kunnen. Het is daarnaast een zeer actueel onderwerp, met het recente advies aan de minister van curriculum.nu.
Al met al zijn de verschillen niet zo groot
De grootste verrassing is misschien wel dat het verschil in antwoorden tussen de panelleden van verschillende achtergronden helemaal niet zo groot is. Hoewel de perspectieven vanuit de verschillende onderdelen van het onderwijsstelsel absoluut verschillen, bestaat de Top 10 grotendeels uit brede ontwikkelingen die alle onderdelen treffen. Hoewel de impact, onzekerheid en urgentie soms uiteenloopt, zijn de overeenkomsten groter dan de verschillen.
We zijn altijd op zoek naar nieuwe panelleden. Wil je meedenken, meld je aan!
